Menu
Geschikt voor kinderen tussen de 1 en 4 jaar oud
Potjestraining is een praktisch en vaak ook pittig onderdeel van de opvoeding dat niet overgeslagen kan worden. Hoewel sommige ouders het proces van zindelijkheid fluitend doorlopen, staan andere ouders met hun handen in het haar. Wat het ook wordt, blijf vooral positief en kalm.
Potjestraining heeft als doel om jouw peuter zindelijk te maken. Luiers zijn een ideale oplossing tijdens de eerste levensjaren, maar kunnen uiteraard niet heel het leven gebruikt worden. Op den duur is het tijd voor de luiers om te vertrekken en plaats te maken voor het ‘potje’. Dé plek waar jouw peuter zijn of haar behoeften leert te doen.
Hoewel de leeftijd waarop een kind zindelijk wordt erg uiteenloopt, kun je in principe vanaf 18 maanden beginnen met de potjestraining. Op deze leeftijd kunnen kinderen namelijk subtiele signalen afgeven wanneer ze hun behoeften moeten doen. Daarnaast valt deze leeftijd nog net voor de ‘nee-fase’ van je peuter, wat zeker helpt bij de motivatie van zowel je kind als jezelf.
Gemiddeld worden de meeste kinderen zindelijk op de leeftijd van 2 jaar en half tot 3 jaar. Dit gaat echter over het zindelijk zijn overdag. Tussen de leeftijd van 3 en 4 jaar blijven de meeste kinderen ook ‘s nachts droog.
De leeftijd waarop kinderen zindelijk worden is de afgelopen jaren steeds iets meer opgeschoven. Voorheen was het merendeel namelijk rond een leeftijd van 1,5 al zindelijk. De oorzaak van de verschoven leeftijdsgrens is niet geheel duidelijk, maar er bestaan verschillende verklaringen voor de verschuiving. Ouders zouden meer werken en minder tijd hebben voor zindelijkheidstraining en de luiers zouden steeds beter absorberen waardoor kinderen de luier liever niet willen ruilen voor een potje.
Niet alleen de tijd waarop een kind klaar is voor de potjestraining, maar ook de tijd dat het duurt voordat een kind zindelijk is, varieert per kind. Zoals gezegd gaan sommige fluitend door de zindelijkheidstraining heen terwijl anderen met hun handen in het haar zitten. Net als op andere gebieden, ontwikkelt het ene kind zich sneller dan het andere kind.
Sommige kinderen pakken nieuwe dingen nu eenmaal sneller op dan andere. Jong geleerd is oud gedaan, maar toch moet je niet té vroeg willen beginnen met de potjestraining. Voor de snelheid van het zindelijkheidsproces is het van belang dat jouw kind eraan toe is en ook zelf deze stap naar volwassenheid wil maken. De motivatie van jouw kind is erg belangrijk tijdens dit proces. Een tekort aan motivatie zal het proces alleen maar vertragen en voor een hoop frustratie zorgen.
Geef jouw kind de tijd en ruimte om zich te kunnen ontwikkelen, ook wanneer je van start bent gegaan met het potje.
Helaas is hier geen klinkklaar antwoord op te geven. Wanneer jouw kind klaar is om zindelijk te worden, hangt af van diverse factoren. Leeftijd is er daar één van, maar zeker niet de belangrijkste. Niet ieder kind is immers hetzelfde en heeft dezelfde wensen en behoeften. Wanneer jouw kind hier klaar voor is, komt dat vanzelf wel. Maar waar herken je nu aan dat jouw peuter klaar is voor potjestraining? Dit zijn enkele signalen:
Deze signalen geven aan dat jouw kind klaar is voor de volgende stap. De luier is vervelend en niet interessant genoeg meer. Het toilet daarentegen krijgt steeds meer aandacht. Op dat moment is het tijd voor het potje!
Wat is een potjestraining nu zonder een potje. Potjes zijn te verkrijgen in allerlei soorten en maten. Je kunt zowel kiezen voor een simpel potje als een potje met luxe functies zoals muziek afspelen. Voor ieder budget en voor ieder huishouden is het juiste potje te vinden, maar hoe vind je die nu?
Het is aan te raden om samen met jouw kind op zoek te gaan naar een potje. Op deze manier laat je niet alleen weten dat het tijd is om op het potje te gaan, maar maak je jouw kindje ook enthousiast. Je maakt het mogelijk om zijn of haar eigen potje te kiezen wat zorgt voor een grotere motivatie. En die motivatie komt absoluut goed van pas. Houdt jouw kind van muziek? Kies dan bijvoorbeeld voor een potje dat muziek afspeelt tijdens het plassen zodat het potje wordt geassocieerd met iets leuks. Houd daarnaast rekening met het groeien van jouw kindje en kies voor een potje waarbij er ruimte is voor groei.
Er bestaan diverse boekjes waarin kinderen op een speelse manier kennis kunnen maken met het soms gevreesde potje. Door samen met jouw kindje zo’n boekje te lezen, maak je jouw kindje klaar voor deze stap. Zo kun je samen de tijd nemen om te werken aan het zindelijk worden en wordt het niet een heel groots onderwerp. Bekende boekjes zijn bijvoorbeeld ‘Op het potje, konijn’, ‘Bobbi op het potje’ en ‘Droge broeken boek’. Maak zindelijk worden bespreekbaar en laat je kindje zijn of haar vragen stellen.
Een kleurrijk geïllustreerd prentenboek met een verhaal specifiek ontwikkeld voor kleuters die nog moeite hebben met zindelijkheid.
Een ander handig hulpmiddel in het zindelijkheidsproces zijn de oefenbroekjes. Deze broekjes worden gebruikt om de soms enge overgang van luier naar onderbroek kleiner te maken. Het proces naar zindelijkheid gaat met vallen en opstaan, waardoor je het misschien niet ziet zitten om de luier in een klap te vervangen voor een onderbroek. Dan zijn de oefenbroekjes een perfecte tussenoplossing.
Deze broekjes hebben veel weg van een onderbroek, maar zijn wel geschikt om kleine plasjes tegen te gaan. Hierdoor is het helemaal niet erg om af en toe een klein ongelukje te hebben. Toch voelt je kindje dit kleine ongelukje wel. Een nat onderbroekje zit namelijk veel minder comfortabel dan een natte luier, waardoor je kindje sneller en gemakkelijker naar het potje zal gaan.
De broekjes zijn bovendien uitwasbaar en dus opnieuw te gebruiken in tegenstelling tot luiers.
Ontdek er meer over in onze Oefenbroekjes Gids.
Beloningssystemen worden gebruikt bij verschillende leerprocessen, zoals ook bij het zindelijkheidsproces. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik maken van beloningen het leerproces extra stimuleert. Gewenst gedrag wordt door deze positieve manier eerder en makkelijker aangeleerd. Kinderen zijn extra gevoelig voor deze beloningen en daarom wordt deze methode in de kindertijd dan ook vaak gebruikt. Het beloningssysteem is dus ook een effectief systeem om te gebruiken bij de potjestraining.
Er zijn tal van manieren waarop je jouw kindje kunt belonen als het gelukt is om pipi of kaka op het potje te doen. Ga op zoek naar de beloning die jouw kindje het meeste motivatie geeft en waarbij het het meest wordt gestimuleerd. Deze beloning kan bij ieder kind verschillen. Dit zijn een aantal beloningen die gebruikt kunnen worden:
Een kleurrijk geïllustreerd prentenboek met een verhaal specifiek ontwikkeld voor kleuters die nog moeite hebben met zindelijkheid.
Wanneer het proces van het potje is doorlopen, is het tijd voor het echte werk. Een WC verkleiner zorgt ervoor dat jouw kindje makkelijk en veilig zijn ‘pipi’ of ‘kaka’ kan doen. Een normale toiletbril heeft namelijk een te groot gat voor jouw kindje waardoor hij of zij er makkelijk doorheen kan vallen. Dit kan erg vervelend zijn en nare gevolgen hebben. Een WC verkleiner is hier de ideale oplossing voor. Het is als het ware een mini toiletbril die je op het toilet neerlegt. Hierdoor wordt niet alleen het gat verkleind, maar ook eventuele gevaren!
Net zoals bij het potje is er geen goede of foute keuze wat betreft de WC verkleiner. Er bestaan verschillende soorten, maten en kleuren in diverse prijsklassen. Het is maar net wat jouw wensen en behoeften zijn. Bovendien is het handig om rekening te houden met de maat van de ‘normale’ toiletbril. Uiteraard kun je ervoor kiezen om samen met je kindje een WC verkleiner uit te zoeken om zeker te weten dat hij in de smaak valt. De juiste keuze is geheel aan jou.
Als het tijd is voor het volwassen toilet, is naast een WC verkleiner een WC opstapje onmisbaar. Ondanks dat het zindelijkheidsproces een nieuwe stap is naar het volwassen zijn, is jouw kind nog niet groot genoeg om zonder hulp op het toilet te komen. Hiervoor is een klein hulpmiddel nodig: het WC opstapje. Het is natuurlijk niet ideaal om eerst te moeten worstelen om op het toilet te komen voordat je je behoeften kunt doen.
Bij het kiezen van een WC opstapje is het belangrijk om te kijken naar de hoogte van het toilet, het opstapje en je peuter. Op deze manier zorg je ervoor dat je kindje snel en gemakkelijk het toilet kan bereiken en niet nog aan het worstelen is omdat het opstapje toch te laag blijkt te zijn. Ook de de WC opstapjes zijn de verkrijgen in diverse maten, vormen en kleuren. De kleur, de hoogte en bepaalde elementen zoals een antisliprand, kunnen jou helpen bij het maken van de juiste keuze.
Een eerste stap naar het zindelijk worden is je kindje kennis laten maken met deze term. Openheid en een duidelijke uitleg is belangrijk voordat het proces echt kan beginnen. Op deze manier aan je kind het idee wennen en wek je de interesse. Het potje wordt zo niet als eng gezien, maar gewoon als een nieuwe stap.
Je kunt om de interesse van je peuter ook wekken door het potje op een opvallende plek te zetten, te laten zien dat jij regelmatig naar het toilet gaat en je kind het doorspoelen te laten zien. Het geluid van een doorgespoelde toilet wordt immers vaak als eng ervaren.
Een volgende tweede stap zou kunnen zijn om de luier af en toe te vervangen door een gewoon onderbroekje of een oefenbroekje. De luiers van tegenwoordig zijn namelijk zo ontwikkeld en absorberen zo goed dat je kind bijna niet voelt wanneer het heeft geplast. Door regelmatig een onderbroek te dragen, zal je kindje ook ervaren hoe het voelt als je een natte broek hebt. Dit blijkt toch een stuk minder aangenaam te zijn. Door deze ervaring heeft je kind eerder de behoefte om gebruik te maken van het potje om dit onaangename gevoel te voorkomen.
Vervolgens is daar hét moment om daadwerkelijk gebruik te gaan maken van het potje. Vraag aan je kind of de behoefte er is om te plassen of plan vaste tijdstippen in om samen naar het potje te gaan. Probeer je kindje af te leiden terwijl het op het potje zit en probeer absoluut niets te forceren. Dit zal zorgen voor een negatieve ervaring wat het zindelijkheidsproces vertraagt. Geef ze de tijd om te wennen en hun eventuele angsten te overwinnen. Blijf erover in gesprek en geef complimenten wanneer het je kindje lukt om enkele minuten op het potje te zitten, ook al is een plasje niet gelukt. Samen komen jullie er stapje voor stapje wel.
Uiteraard ben jij en je kindje niet de hele dag thuis. Op de koffie bij opa en oma, voor boodschappen naar de supermarkt of een rondje lopen door het park, het potje in het huis is niet altijd bereikbaar. Het is daarom belangrijk om goed af te wegen of het verstandig is om zonder luier het huis uit te gaan.
Zijn jullie al lang bezig met de potjestraining? En lukt het jouw kindje binnenshuis goed om zijn behoeften op te houden en op tijd naar het potje te gaan? Soms is het namelijk gewoon nog niet het moment om het huis uit te gaan zonder luier, ook al wil je dit graag en gaat op het potje plassen al vele malen beter. Als je wel kiest om samen met je kindje zonder luier de deur uit te gaan, bekijk dan goed wat je plannen zijn en waar eventueel de mogelijkheid is voor je kindje om even op het potje te gaan zitten. Neem desnoods het potje mee, zodat de mogelijkheid er altijd is.
Laat je kindje voordat je de deur uitgaat nog even op het potje en neem voor de zekerheid een stel schone kleren mee. Buitenshuis wil je immers het liefst niet voor verrassingen komen te staan!
Een kleurrijk geïllustreerd prentenboek met een verhaal specifiek ontwikkeld voor kleuters die nog moeite hebben met zindelijkheid.
Ook dit ontwikkelingsproces gaat met ups en downs. Er kunnen diverse factoren en oorzaken zijn waarop het proces mis kan lopen. Wordt vooral niet boos op je kindje wanneer je merkt dat het niet lukt, maar kijk naar de reden waarom het niet lukt. Vaak ligt het helemaal niet aan de motivatie van je kind, maar is er een bepaalde angst ontstaan door een negatieve ervaring.
Wat de oorzaken zijn en wat je hieraan kan doen, leggen we je uit in volgende blog: ‘Je kind zindelijk maken lukt niet? Een terugval? Het komt vaker voor dan je denkt’
